• pdhj lamenta ho hahalok violensia hasoru staf pdhj iha watulari

    Date :  20-04-2012

    Dili : Provedor de Direitus Humanus no Justisa, Dr. Sebastião Dias Ximenes lamenta no triste ho hahalok violensia husi attitude autor balun neébé taá kareta PDHJ iha loron 17 Abril 2012 iha Makadiki Sub-Distrito Watulari  Distrito Viqueque. Iha akontesimentu neé funsionariu PDHJ neébé lori kareta hetan kanek iha tilun tahan no hasan. Dr. Sebastião Dias Ximenes, Provedor hatoó lia hirak neé.

    Entretantu ekipa monitorizasaun husi PDHJ neébé halaó monitorizasaun iha Makadiki Sub-Distrito Watulari  Distrito Viqueque, Sonia Fernandes esplika kronologia husi akontesimentu ne’e katak, tuir lolos sira fila mai Viqueque vila iha loron 16-4-2012 hodi akompaña urna votasaun. Maibe monitor sira rona katak komunidade balun hetan detensaun iha esguadra PNTL Uatulari nuneé sira deside hela iha Uatulari hodi halo monitorizasaun iha sela PNTL. Nuneé iha loron 17 abril 2012 iha tuku 10.00 dadersan monitor PDHJ husi Darabai-Uatulari atu ba Viqueque maibe iha Makadiki grupu deskuiñesido mais ou menus iha ema nain 50 resin terik netik estrada. Hafoin iha ema ida neébé nuúdar autor prinsipal hamrik netik iha estrada klaran kaer katana no obriga hapara kareta PDHJ nian. Vitima neébé lori kareta halaí ho velosidade nei-neik maibé autor prinsipal neé hakbesik ba kareta no hamate kareta no foti tiha xavi kareta nian.

    Maske iha momentu neéba vitima nain 2 kumprimenta autor sira, no kareta neébé monitor sira uza iha momentu neéba tau logo PDHJ nian iha sori-sorin no hakerek mos ekipa monitorizasaun neébé tau iha kareta oin, maibé autor prinsipal neé la interese no hateten ba vitima sira katak sira neé mak servisu iha CNE, servisu la los maka sira la manan” Sonia fo sasin.

    Maske nuneé Sonia Fernandes, Monitor PDHJ esforsa hodi esplika ba sira iha dialektu (Makasae) katak sira nain 2 (Vitima) sira neé servisu iha instituisaun Provedoria Direitos Humanos no halo monitorizasaun hodi garante komunidade sira bele ezerse sira nia direitu liu husi eleisaun ho livre no demokratiku, maibe autor principal la inporta no hahu taá dau-daun vidru kareta PDHJ nian husi parte neébé sofer tur.

    Sonia haktuir tan katak, momentu neé kolega neébé lori kareta hatun vidru kareta nian oituan, karik maka hatun hotu vidru kolega neé bele mate iha fatin tanba autor principal iha akontesimentu ne;e taá vidru kareta nian, ho pozisaun ba kolega neébé lori kareta nia kakorok maibe tanba satan netik ho vidru neébé forte nuneé taá rahun maka vidru.

    Hafoin mak monitor nain 2 tun husi kareta no iha grupu deskuinesidu neé nia laran mais ou menus iha ema nain 5 ou 6 maka salva sira no lori sai husi fatin akontesimentu. Ddepois de ses tiha husi fatin akontesimentu nia (Sonia) kontaktu kedas mai superior sira PDHJ nian iha Dili, nuneé superior sira informa kedas akontesimentu neé ba  Komando geral PNTL hafoin Sr. Komandate Geral PNTL Dr. Longinhos Monteiro fó kedas orientasaun ba PNTL iha Viqueque no Uatulari hodi halo intervensaun lalais.

    Sonia hateten katak depois de autor principal taá rahun vidru iha ema balun neébé involve iha grupu refere aproveita mos oportunidade hodi baku no taá rahun vidru kareta nian sira seluk neébé sei diak. Alein ida neé vitima sira fo sasin katak sira nia sasan hanesan, ID Card PDHJ no ID monitor, sapatu no sasan seluk neébé vitima sira husik iha kareta laran grupu deskuinesido foti hotu, nuneé bainhira mai iha Viqueque Villa maka vitima sira sosa fali sandalias hodi hatais.

    Sonia hateten hanesan vitima iha akontesimentu neé rekunese katak PNTL iha esquadra Uatulari halo esforsu makaás hodi halo atuasaun ba akontesimentu refere tanba iha loron 17-4-2012 akontesimentu, sira atua lalais ba situasaun no kaer kedas autor principal hodi lori ba iha Viqueque Villa. Hafoin iha loron 18 Abril 2012 PNTL iha Distritu Viqueque lori kedas autor ba iha Prokuradoria Distrital Baucau hodi halo akuzasaun hasoru suspeitu no aprezenta kedas ba Tribunal hodi halo julgamentu no oras neé suspeito hetan ona prizaun preventiva.

    Dr. Sebastião hatutan katak, PDHJ nudar instituisaun estadu nian neébé independente halaó knaar tuir mandatu neébé iha katak atu asegura sidadaun sira nia direitu atu nuneé bele partisipa eleisaun ho livre no demokratiku, nuneé mós monitoriza atu labele mosu violensia ruma hasoru cidadaun sira, maibé Provedor lamenta tebes tanba instituisaun neébé hodi luta no defende ba sidadaun nia direitu maka sai fali vitima ba violensia husi sidadaun sira.

     

     

    Presiza informasaun kontaktu, Lady Ximenes 7304260, no Jose Tefa, 7351412 ou 3331071.