• PDHJ no KOMNAS HAM Kontinua Asina Akordu Kooperasaun

    Indonesia – Iha loron 6 Jullu 2015, iha hotel Santika Bali-Indonezia Dr. Silverio Pinto Baptista, Provedor no Ketua Komnas Ham Sr. Nur Kholis, SH asina Memorandum de Intendimentu ne’ebé asiste diretamente husi Konsuladu General Timor-Leste nian iha Bali-Indonesia. Akordu ne’e ho durasaun tempu tinan tolu (2015-2018), maibé iha posiblidade hodi kontinua iha futuru.

    Objetivu husi asina akordu refere atu hametin relasaun no kooperasaun servisu entre Komnas Ham ho PDHJ.

    Isu stratejiku ne’ebé parte rua akordu hamutuk maka, labarik ne’ebé separa ho sira-nia familia iha tinan 199-1975 bazeia rekomendasaun husi Komisaun Verdade no Amizade ne’ebé estabelese entre Republika Indonesia no Republika Demokratika Timor-Leste. Enkunatu akordu kooperasaun ne’e mos parte rua aseita hamutuk ba issu stratejiku seluk maka hanesan, monitorizasaun iha fronteira, mediasaun, advokasia, sosializasaun, fasilita dialogu ba komunidade sira ne’ebé hela iha fronteira maibé sei haree mos independente husi instituisaun rua.

    Iha parte kapasitasaun instituisaun rua (PDHJ & KOMNAS HAM) aseita hamutuk no halo atividade maka hanesan hasa’e kapasidade liu husi treinamentu ba staf sira husi instituisaun PDHJ no KOMNAS HAM, halo monitorizasaun iha fronteira entre Indonesia no Timor-Leste, e’ebé separa husi nia familia antes Timor-Leste independensia. Kona ba rezultadu monitorizasaun iha fronteira husi KOMNAS HAM no PDHJ sei halo diskusaun hamutuk liu husi enkontru annual. Ho dadus maka iha hafoin enkontru anual ne’e parte rua PDHJ no KOMNAS HAM hato’o rekomendasaun ba ida-idak nia istadu (RI & TL).

    Provedor hateten “kooperasaun entre Instituisaun Nasional Direitos Humanos Indonesia ho PDHJ nu’udar eventu importante no estrategiku, atu servisu hamutuk hodi promove no proteje direitos humanos iha ida-idak nia Nasaun”.

    Instituisaun rua ne’e sai ona membru permanente ba Asia Pacific Forum National Human Rights (APF) no South East Asia National Human Rights Institution Forum (SEANF), presiza no nesesita duni hodi servisu hamutuk, no durante ne’e PDHJ iha relasaun no kooperasaun di’ak ho Komnas Ham. MoU nebe asina ne’e hanesan kontinuasaun MoU ne’ebé asina ona iha tinan Maiu 2013” hatutan Provedor.

    Entretantu Sr. Nur Kholis, SH hateten KOMNAS HAM Indonesia sente urgullu tanba instituisaun rua ne’e bele asina akordu hamutuk ne’e. Nune’e ho komitmentu maka iha bele hala’o servisu tuir akordu maka asina hamutuk ona.

    Entretantu Sra. Teresa Maria de Carvalho, Konsul General Timor-Leste nian iha Bali-Indonesia liu husi intrevensaun hateten husi nia parte hare asina akordu entre instituisaun rua PDHJ no KOMNAS HAM ida ne’e di’ak tanba atu bele haree ba asuntu ne’ebé akordu hamutuk ona iha MoU liu-liu ba implementasaun rekomendasaun Komisaun Verdade no Amizade.

    Bazeia ba akordu kooperasaun durante atividade servisu hamutuk la’o mais ou menus durante tinan ida sei halo evaluasaun ba servisu ne’ebé hala’o.