• Provedora Marka Enkontru ho Membrus PNTL Bobonaro

    Maliana : 12 Junhu 2019, Provedora, Jesuina Maria Ferreira Gomes, MPA akompaña husi Diretor PDHJ-Delasaun Territorail Maliana, Sr. Domingos Tavares vizita kortejia ba komando Polisia Nasional Timor-Leste (PNTL) Munisipiu Bobonaro.

    Provedora, Jesuina Maria Ferreira Gomes, MPA hateten katak, objetivu vizita ne’e, atu partilha informasaun kona-ba kooperasaun servisu entre Polisia no PDHJ ne’ebé hametin liu husi asina nota entendimentu ne’ebé realiza ona iha loron 13 Maiu 2019.

    Objetivu husi asina nota entendimentu entre PNTL no PDHJ atu fó formasaun no treinamentu ba iha membru PNTL hotu-hotu i nomos atu koopera diak liu tan iha prosesu investigasaun, ne’e objetivu ne’ebé hakerek iha akordu ne’ebé asina husi Komandante Jeral PNTL, Komisario Faustino da Costa no Provedora Direitus Humanus no Justisa (PDHJ). Jesuina Maria Ferreira Gomes, MPA iha sala Bibilioteka PDHJ-Caicoli-Dili.

    Provedora hatutan katak, iha tinan hirak liu ba iha duni akordu servisu hamutuk maibé akordu ne’e halo ho Centro Formasaun Polisia (CFP) Comoro nian, maibé iha mudansa tanba ita hanoin katak atu fó formasaun laos deit ba CFP deit, maibé ho Komando Jeral para reforsa tan servisu koperasaun instituisaun 2 ne’e, se lae orsida PNTL sira hare PDHJ hanesan inimigu maibé laos, PDHJ sai hanesan parseiru servisu PNTL nian.

    Ita hotu hatene katak, kazu violasaun direitus umanus no violasaun boa governasaun akontese involve ajente estadu. Ajente estadu ne’e mak hanesan PNTL, membrus F-FDTL, Funsionáriu Públiku no mos Ajente Administrasaun Publika sira seluk, i PDHJ nia kna’ar laos halo deit investigasaun.

    “Dala ruma membru Polisia balun iha ne’e, hetan ona karta konvokatóriu husi PDHJ karik, ne’e parte ida husi investigasaun i mos PDHJ nia servisu importante ida mos atu halo prevensaun”, esplika Provedora.

    Provedora reforsa katak, prevensaun liu husi formasaun atu hasa’e membrus polisia sira nia koñesimentu atu la bele halo violasaun direitus umanus no mos violasaun boa governasaun.

    Husi dadus, iha tinan ida ne’e, PDHJ konklui ona relatóriu hamutuk 15. Husi relatóriu 15 ne’e, relatóriu final investigasaun, hau rasik mak entrega ba Komandante Jeral PNTL, Komisario Faustino da Costa. Iha relatóriu, iha mos relatóriu kona-ba violasaun direitus umanus.

    Hanesan ita hotu hatene katak kazu barak liu mai husi Munisipiu Dili, entre relatoriu PDHJ ne’ebé hato’o ba Komando Polisia, Munisipiu Dili mak okupa barak liu, tuir fali mai Baucau, Bobonaro no Covalima, no Munisipiu seluk ladun iha kazu.

    “Hau mai vizita ne’e, hanesan dever moral ida, atu partilha servisu ne’ebé PDHJ halo, liga ho kooperasaun servisu entre PDHJ no PNTL, atu ita hotu servisu hamutuk, tanba ita mesak instituisaun estadu, servisu hamutuk para ita halo prevensaun ba violasaun direitus umanus”, enkoraja Provedora.

    Iha lei hateten katak PNTL nia servisu atu halo prevensaun krime maibé nafatin respeita direitus umanus. Ita bo’ot sira hatene katak, iha lei seguransa nasional mos dehan defensor ba direitus umanus ne’e mak PNTL. PDHJ nia kna’ar atu asegura katak PNTL halo nia servisu ho didiak, prevene krime, proteje ema ho ema nia sasan sira tuir lei no respeita nafatin direiutus umanus.

    Iha fatin hanesan, Adjunto Komandante PNTL Munisipiu Bobonaro, Superintendente Assistente, João da Costa, lori Komandante Munisipiu nia naran hato’o agradesimentu ba komitiva husi Provedora no Diretor PDHJ-DT Maliana sira nia komitmentu atu hakat to’o sira nia fatin hodi rona preukupasaun husi membrus Polisia iha Munisipiu Bobonaro kona-ba problema hasoru durante hala’o knar iha tereno.

    Adjunto Komandante informa ba Sra. Provedora katak durante ne’e PNTL Munisipiu Bobonaro sempre iha kolaborasaun servisu diak ho PDHJ-DT Maliana.

    Depois Provedora partilha informasaun ba membrus Polisia sira ne’ebé partipa iha enkontru, membrus Polisia relata sira nia problema ba Provedora kona-ba defikuldades ne’ebé hasoru durante hala’o servisu liga ba menus rekursu umanus no ekipamentus servisu iha Komando PNTL Bobonaro.

    Hatan ba preukupasaun hirak ne’e, Provedora hateten ba sira katak, ho preukupasaun hirak ne’e, sai hanesan informasaun báziku atu hato’o ba Komando Jeral PNTL, wainhira ami hasoru iha enkontru.