• TREINAMENTU DIREITUS UMANUS BA PNTL

    Foto Partisipantes edit 1Dili – Provedoria dos Direitos Humanos e Justiça (PDHJ) hanesan Instituisaun Nasional Independente ne’ebé hari’i husi konstituisaun RDTL artigu 27 no estatutu  rasik (Lei númeru 7/2004) iha kna’ar importante atu promove no proteje direitus umanus no promove governasaun diak. Nune’e mak, iha loron 2 Marsu 2015, PDHJ liu husi Departamentu Promosaun no Edukasaun iha  Diresaun Direitus Umanus servisu hamutuk ho Polisia Nasional Timor-Leste (PNTL)  Centro Formasaun Akademia Polisia-Comoro realiza treinamentu ba membrus polisia husi Municipius  13 ne’ebé sai ona treinador bainhira uza manual treinamentu direitus umanus ba PNTL sira. Iha abertura, Adjunto Provedor ba area Direitus Umanus, Dr. Horacio de Almeida hateten katak, treinamentu konjunta entre PDHJ no PNTL-Centro Formasaun Polisia (CFP) nudar passu importante tebes ba ita nia dezenvolvimentu direitus umanus ligadu ho papel PNTL nian. Adjuntu Provedor esplika ba partisipantes sira katak, servisu importante husi instituisaun PDHJ mak atu halo prevensaun, promosaun no protesaun ba direitus umanus iha ita nia nasaun Timor-Leste. Adjuntu mos fo hanoin hikas ba partisipantes sira katak, iha artigu 147 pontu 2 konstituisaun RDTL dehan katak, atu halo prevensaun ba ema ne’ebé komete krime tenke respeitu ba direitus  umanus, tanba ita nia sidadaun, imi (polisia red) mak tenke fo protesaun, mesmu sidadaun sira komete krime ne’ebé la tuir lei, maibe imi nudar polisia nia atuasaun tenke bazeia nafatin ba iha prinsipiu direitus umanus nian. Atu nune’e, sidadaun Timor-Leste tomak sente katak ita moris iha estadu demokratiku nia laran. Adjuntu espera katak, iha futuru koopersaun entre PDHJ no PNTL liu-liu iha area formasaun lao diak liu tan to’o iha nivel Municipius. No mos oras ne’e dadaun imi (polisia red) ne’ebé mai tuir treinamentu konaba direitus umanus nian hanesan fo bantazen diak ba imi atu hasa’e imi nia kapasidade iha area relevante. Tanba oras ne’e mos ita nia Governo ratifika ona konvensaun internasional barak konaba direitus umanus nian. Aliende ne’e mos, Sr. Emilio dos Santos, Segundo Komandante Centro Formasaun Polisia- Comoro husu ba membrus polisia sira ne’ebé partisipa treinamentu ne’e atu intende didiak materia hirak ne’ebé fasilitador sira atu esplika ba. Iha oportunidade ne’e, Emilio informa ba Adjuntu Provedor katak, PNTL oras ne’e dadaun iha ona treinador Distritos ne’ebé sira akaba ho certifikadu kuadro (cerfor) ba area treinador nian, tanba ita hatene katak cerfor ne’e hanesan certifikadu ultimo liu husi area treinamentu nian. Iha biban ne’e mos, Emilio husu ba partisipantes sira katak, treinamentu ne’e ho tempu limitadu tebes maibe husu ba imi atu intende didiak ho materia hirak ne’ebé atu fahe husi fasilitador sira, mesmu oras ne’e dadaun imi iha ona konhesimentu ona konaba oinsa atu hanorin. Treinementu ne’e, realiza iha Centro Formasaun João Paulo II-Comoro-Dili, durante loron 5 husi loron 2 to’o 6 Marsu 2015 no hetan suporta husi Unidade Assesoria Direitus Umanus, Projetu UNDP/OHCHR hasa’e kapasidade ba PDHJ no apoiu orsamentu husi Governo Nova  Zealandia.