• lideransa komunitaria maliana husu ba pdhj atu fó treinamentu to’o nivel

     Data, 01-08-2011

    Treinamentu kona-ba Direitos Humanos, analiza konflitu no mediasaun iha benefisiu tebes ba lideransa komunitaria sira. Nuneé hanesan lideransa komunitaria neébé servisu iha baze husu ba PDHJ bele halaó treinamentu neé toó iha nivel suku. Lia hirak neé hatoó husi Antonio Santa Cruz, Xefi Suku Holsa, Sub Distritu Maliana, Distritu Bobonaro hafoin tuir treinamentu kona-ba direitos humanos, analiza konflitu no mediasaun iha Maliana. Tuir Antonio katak, materia kona-ba direitos humanos, analiza konflitu no mediasaun importante tebes ba lideransa komunitaria. Tanba liu husi treinamentu neé mak foin sira komprende didiak kona-ba direitos humanos, analiza konflitu no mediasaun. Iha parte direitos humanos nia bele halo diferensia entre  violasaun direitos humanos no krime. Nuneé nuúdar lideransa komunitaria agradese tebes ba treinamentu konjunta neébé halaó husi PDHJ, MAEOT no MSS tanba bele kapasita lideransa komuniataria sira.

     

    Ho kapasitasaun neé hanesan bukae ida ba lideransa komunitaria sira atu nune’e materia hirak neébé lideransa komunitaria hetan ona liu husi treinamentu referee bele fasilita sira hodi implementa iha terenu bainhira atu rejolve kazu sivil ruma mak akontese iha komunidade sira-nia leet. Lia hirak ne’e hato’o husi Dr. Silverio Pinto Baptista, Adjunto Provedor ba area Direitos Humanos (PDHJ) ba lideransa komunitaria sira iha seremonia abertura treinamentu ba lideransa komunitaria iha salaun administrasaun Bobonaro. Treinamentu ba lideransa komunitaria neé realiza husi Provedoria dos Direitos Humanos e Justiça (PDHJ) liu husi direasaun nasional Direitus Humanos no Ministeriu Administrasaun Estatal (MAEOT) liu husi direasaun Nasional Administrasaun Apoiu Suku no Ministeriu Solidaridade Sosial (MSS) liu husi diresaun Nasional Asistensia Sosial iha distritu Maliana.

    Dr. Silverio Pinto Baptista, Adjuntu Provedor ba area Direitos Humanos (PDHJ) hateten katak “ treinamentu konjunta entre PDHJ, MAEOT no MSS ho objetivu atu hasae kuinesimentu lideransa komunitaria sira nian kona-ba direitus humanos, analiza konflitu no mediasaun.

    Baptista husu ba lideransa komunitaria sira mak partisipa iha treinamentu refere katak bainhira komunidade sira fó fiar ba lideransa komunitaria sira atu sai mediador ba kazu sivil sira iha suku nia laran mak bazeia ba regras mediasaun nian katak, bainhira mediasaun ne,e lao, parte rua hakarak ho laran duni atu rezolve (voluntáriumente). Alien ida neé la obriga husi parte terseiru no tempu neébe mak determina depende ba parte rua mak deside”.

    Adjunto Provedor hatutan tan katak, lideransa komunitaria sira bainhira sai mediador nia pozisaun imparsial, neutral, fasilita prosesu tomak, tulun parte sira, la foti desizaun ba problema ne,e, la fo konsellu, rai sigredu, la halo presaun ba parte rua no mós iha duni vontade ho voluntáriu atu fasilita prosesu tomak mediasaun.

    Materia treinamentu mak hanesan saida mak lideransa komunitaria, knaar lideransa komunitaria ligasaun ho direitus humanos, dever lideransa komunitaria,  prinsipiu direitus humanos, dever estadu promove no protégé direitus humanos, dever lideransa komunitaria hod protégé no promove direitus humanos iha komunidade, jeneru no direitus humanos,  violensia domestika, responsalidade lideransa komunitaria ba violensia domestika, mediasaun no analiza konflitu.

    Rosalina de Jesus Pires nu’udar treinador ida husi PDHJ hateten katak sente urgullu tanba lideransa komunitaria sira iha interese no antosiasmo tebes hodi partisipa treinamentu to’o remata. Nune’e tuir Rosalina haree katak liu husi materia ne’ebé treinador sira fó partisipantes sira akapta duni tuir sira nia kapasidade mak iha.

    Treinamentu reefere realiza ona iha distriitu Manatutu, Oecusse, Baucau, Maliana no  tuir planu treinamentu hanesan sei hala’o iha Timor laran tomak maibe iha tinan 2011 sei hala’o uluk iha distritu balun hafoin programa ne’e sei kontinua iha tinan 2012. Treinamentu iha distritu Bobonaro fahe ba etapa rua maka etapa primeiru partisipante husi lideransa komunitaria sira husi sub distritu Maliana, sub distritu Balibo no sub distritu Cailaco no tuir planu  sub distritu Bobonaro no sub distritu Lolotoe sei halaó iha etapa segundu iha tempu tuir mai. Iha treinamentu ne’e partisipante sira antosiasmo tebes hodi tuir treinamentu referee.  Treinador iha treinamentu ne’e mai husi funsionariu PDHJ no adjunto Provedor ba area direitus humanos no Ministeriu solidaridade social.

     Bazeia ba Konstituisaun RDTL Artigu 27, Provedor dos Direitos Humanos e Justiça nu’udar órgaun indepedente ida iha knaar atu haree no buka hatán sidadaun sira-nia problema sakar podér públiku, atu haree loloos hahalok sira ne’ebé tuir lei no halo prevensaun no hahú prosesu tomak hodi haburas fali Justiça.

    Presiza Informasaun Kontaktu

    Lady Ximenes, TP Relasaun Públika PDHJ

    Telemovel 7304260