• PDHJ Aprejenta Relatoriu Annual 2021 iha Plenaria PN

    Dili : Loron, 28 Junho 2022, Provedora de Direitos Humanos e Justiça, Jesuina Maria Ferreira Gomes, MPA, hamutuk ho nia Provedora Adjunta ba area Direitos Humanos, Sra. Benicia Eriana Magno, inklui kargu chefia no diretores tomak iha nacional aprezenta Relatoriu Annual 2021 iha plenaria Parlamentu Nacional.

    Liu husi aperejentasaun iha Uma fukun Parlamentu Nasional Provedora hateten, Konteúdu husi relatóriu anuál 2021 nia kompozisaun bazeia ba prioridades estratéjika haat (4) PDHJ nian, respetivamente:  (1) Asegura kapasidade no independénsia PDHJ hodi garante PDHJ implementa ba mandatu ho di’ak; (2) Asegura katak autoridade públika no komunidade sira iha kuñesimentu di’ak kona-ba direitus umanus no governasaun di’ak; (3) Garante katak autoridade públika sira halo prevensaun no korresaun ba violasaun ba prinsípiu direitus umanus no governasaun di’ak; (4) Ema vulneravel sira iha protesaun hasoru violasaun direitus umanus no bele hetan asesu ba atendimentu Públiku ne’ebé di’ak Husi prioridades estratéjika haat (4) ne’e konkretiza ba iha objetivu  estratéjiku importante haat (4), nomeadamente: 1. Formasaun/treinamentu kona-ba direitus umanus no governasaun di’ak;  2. Simu kesar no investigasaun ba kazu sira kona-ba violasaun direitus umanus no prinsípiu governasaun di’ak; 3. Fiskalizasaun no rekomendasaun ba instituisaun públika sira; 4. governasaun di’ak no jestaun institusionál. 

    Bazeia ba planu estratéjiku PDHJ 2021-2025 Objetivu estratéjiku sira ne’e hatuur iha programa hitu (7) Sub-programa ruanulu-resinida (21) no atividades planeada hamutuk hitunulu-resin-tolu (43) ne’ebé ezekuta tuir mandatu Provedór Direitus Umanus no Justisa nian. Tuir rezultadu Perception Survey ne’ebé PDHJ hala’o ba sidadaun Timor-oan sira iha tinan 2018 hatudu aumenta husi pursentu haatnulu (40%) iha tinan 2017 sa’e ba pursentu limanulu-resin-rua (56%) iha tinan 2018 ne’ebé hatudu  katak autoridade públika no komunidade sira iha kuñesimentu kona-ba direitus umanus no governasaun di’ak iha sira-nia servisu loron-loron. Maski nune’e, PDHJ iha 2019, 2020 no 2021 hala’o nafatin atividade sira husi workshop no treinamentu hodi promove prinsípiu sira husi governasaun di’ak no protesaun no promosaun ba direitu fundamentál ema ida-idak nian nu’udar sidadaun, ba autoridade kompetente sira iha instituisaun públika sira, hodi hakle’an tan sirania kuñesimentu atu nune’e bele prevene violasaun hasoru prinsípiu direitus umanus no governasaun di’ak Atividades hotu-hotu ne’ebé implementa husi PDHJ hodi atinji objetivu fundamentál ne’ebé proteje no promove direitus umanus no promosaun governasaun di’ak. Tanba ne’e, iha nia atendimentu ba públiku, PDHJ buka atu dezenvolve no mellora di’ak liutan nia vizaun no misaun servisu ne’ebé define ona iha ninia estatutu orgániku no Planu Estratéjiku.

    Hare ba aprejentasaun husi PDHJ nian, deputadus sira iha Parlamentu nacional apresia no hato’o Parabens ba iha servisu Provedoria nian ne’ebé hanesan orgaun de kontrolu ne’ebé mak sempre hala’o sira nia knar hodi tau matan ba iha direitos humanos no governasaun diak.

    Maske nune’e deputadus sira mós sujere ba PDHJ atu mantein diak liu tan nia servisu sira hodi nafatin Promove direitos humanos no governasaun diak iha nasaun Timor-Leste.

    Relatóriu Anuál tinan 2021 kona-ba atividades Provedór dos Direitos Humanos e Justiça (PDHJ) nian ba Parlamentu Nasionál sai hanesan observánsia formál husi obrigasaun normativa ida ne’ebé hakerek iha artigu 34º no 46º husi Lei n.º 07/2004, altera ho Lei nº 8/2009, kona-ba Estatutu PDHJ katak: “To’o loron 30 fulan Juñu tinan-tinan, Provedór Direitus Umanus no Justisa sei submete ba Parlamentu Nasionál Relatóriu ida detalladu kona-ba ninia atividade no inisiativa sira inklui estatístika kona-ba kazu no rezultadu sira ne’ebé hetan ona durante tinan ida nia laran, tuir kalendáriu sivíl, ne’ebé remata iha loron 31 fulan Dezembru”.

      Your Name (required)

      Your Email (required)

      Subject

      Your Message