• PDHJ, F-FDTL, MDS no UADU-TL hasa’e koñesimentu Direitus Umanus ba Komponente Terrestre Baucau

    Baucau : Durante loron 5 hahu husi loron 19 to’o 23 Marsu 2018, Instituisaun Provedoria dos Direitos Humanos e Justiça (PDHJ), Falintil Força Defesa Timor-Leste (F-FDTL), Ministério Defesa no Seguransa (MDS) no Unidade Assesoria Direitu Umanus (UADU) Nasoens Unidadas iha Timor-Leste realiza treinamentu kona-ba Kna’ar F-FDTL no Direitus Umanus ba membru F-FDTL Komponente Terrestre Baucau.

    Objetivu husi treinamentu ne’e mak atu hasa’e koñesimentu no kapasidade ba membrus F-FDTL sira nian kona-ba valor no prinsipiu direitus umanus hodi hala’o kna’ar tuir lei nasional, lei organiku F-FDTL, regulamentu disiplina militar, lei juridiku uza forsa no lei internasional direitus umanus no lei sira seluk.

    Objetivu seluk mak, atu hasa’e koñesimentu ba membru F-FDTL sira nian hodi redus asaun violasaun direitus umanus relasiona ba atuasaun no uza forsa iha terenu, nune’e bele hamenus keixa husi komunidade ba PDHJ no entidades seluk.

    Provedor Dr. Silvério Pinto Baptista iha abertura hateten ba partisipantes sira katak, atividade treinamentu ida ne’e realiza tanba bazeia ba rekomendasaun husi rezultadu servisu monitorizasun Provedoria nian ba Instituisaun F-FDTL iha tereno, no mos bazeia ba enkontru entre Provedor ho Ministro Defesa no Seguransa no Komando F-FDTL iha tinan hirak liu ba hodi realiza treinamentu ba membru F-FDTL sira atu hasa’e sira nia koñesimentu iha área direitus umanus.

    Ho rezultadu hasoru malu entre superior sira mak ikus mai konkorda hodi establese grupo servisu entre Provedoria, Ministério Defesa no Seguransa no F-FDTL ne’ebé hetan tulun husi ONU Direitus Umanus iha Timor-Leste hodi kria manual ida no ikus mai produs duni manual ida ne’e hodi sai hanesan mata dalan ba treinamentu direitus umanus ba membrus F-FDTL, no manual ne’e rasik halo lansamentu iha loron aniversario Falintil iha fulan Agustu 2017, dehan Provedor ba partisipantes sira.

    Provedor hateten tan katak, agora dadaun ita tama ona iha mundu modernu nian, ne’ebé ita hotu hakarak ita nia forsa sira sai hanesan forsa professional, tanba ita nia forsa laos atu servi deit iha rai laran maibe iha esperensia hatudu katak iha tinan hirak liu ba ita nia forsa balun hamutuk ho forsa Portugal balun ba halo manutensaun ba paz iha nasaun Libanon.

    Provedor hatutan, depois lansa manual refere, ekipa konjunta realiza kedan atividade Treinamentu ba Treinador (ToT) sira husi PDHJ, MDS, F-FDTL no UADU rasik molok atu implementa manual ne’e ba membru F-FDTL sira iha terenu, maibe intensaun husi atividade ToT ne’e, atu nune’e iha futuru Ofisial F-FDTL rasik mak sai hanesan treinador iha sira nia instituisaun laran.

    Provedor dejeju ba ekipa fasilitadores sira husi Instituisaun MDS, F-FDTL, UADU-TL no PDHJ nia servisu hodi fo tulun ba membrus F-FDTL sira iha Komponente Terrestre Baucau, atu nune’e sira iha koñesimentu diak liu tan kona-ba direitus umanus.