• PPN Husu Provedores Adjuntos Eleitu Servi Nasaun Ho Imparsial no Independente

    Dili : Iha loron 28 Fevereiru 2019, Prezidente Parlamento Nasional, Dr. Arão Noé de Jesus Amaral fó posse ba Provedores Adjuntos mak hanesan Dr. Miguel Pereira de Carvalho hanesan Adjunto Provedor ba área Boa Governasaun (BG) no Dra. Benicia Eriana Ximenes dos Reis Magno hanesan Adjunta Provedor ba área Direitos Humanos (DH).

    Presidente Parlamento Nasional Dr. Arão Noé de Jesus Amaral iha nia intervensaun husu ba Provedores Adjuntos eleitu nain rua ne’e atu bele servi nasaun ho imparsial no independente, liu husi kna’ar ne’ebé Parlamento Nasional fó fiar ona.

    “Ofisialmente ita iha ona Provedores Adjuntos nain rua, ne’ebé sei servisu hamutuk ho Provedora hodi servisu makas promove ema nia direitu no governasaun diak iha ita nia rai doben Timor-Leste ne’e. Parlamento Nasional iha esperansa katak, ho nomeasaun ba Adjuntu sira ne’e, sei fasilita liu tan funsionamentu PDHJ nian, hodi responde reklamasaun husi sidadaun sira, nomos liu-liu intensifika liu tan edukasaun no formasaun iha área direitus umanus no governasaun di’ak iha ita nia rain”, hateten PPN.

    Iha fatin hanesan, Provedora, Jesuina Maria Ferreira Gomes, MPA iha nia intervensaun mos hateten, kompetensia Provedor Direitus Umanus no Justisa mak hanesan halo Investigasaun, Fiskalizasaun no Rekomendasaun, no promosaun ba direitus umanus no governasaun di’ak. Atu hala’o kna’ar hirak ne’e ho di’ak presija reforsa tan koperasaun institusional ho governu, entidades publikas nomos sociedade sivil, reforsa komunikasaun no kordenasaun internal/external, fo prioridade ba programa no atividade ne’ebe foka ba vitima (victim orientation), halo disseminasaun atu hasae konsiensia públiku, halo monitorizasaun ba problema hirak ne’ebé mosu liga ho isu direitus umanus nomos governasaun di’ak no fó parecer ka opiniaun, proposta no rekomendasaun ho objetivu atu hadia hasae respeitu ba direitus umanus no governasaun di’ak.

    Provedora espera katak, ho prezensa Provedores Adjuntos nain rua ne’ebé iha kuñesementu, abilidade no esperiensia iha ida-idak nia área sei fó apoiu maximu ba Provedor hodi implementa no alkansa metas no objetivos iha planu estratejiku nomos planu asaun annual Provedoria nian hodi promove no proteje direitus umanus no promove governasaun di’ak.

    Provedora esplika katak, haktuir artigo 16º, ponto 1, 2 e 3 husi Lei nú: 7/2004 kona-ba Estatuto do Provedor de Direitos Humanos e Justiça ao mesmo compete nomear dois ou mais Provedores-Adjuntos bazeiaba critérios transparentes no objectivos, ho tau iha konsiderasaun, nomeadamente, ninia integridade, independência, imparcialidade no qualificações para um mandato máximo de quatro (4) anos.

    Atu kumpri artigu ne’e mak Provedor loke konkursu públikuno kria equipa de júri hodi halo selesaun ba Provedores-Adjuntos ho objetivo atu assegura princípios Boa Governação no Princípios de Paris kona-ba composição Instituições Nacionais de Direitos Humanos. Provedor de Direitos Humanos e Justiça hetan re-akreditasaun A iha tinan ne’e tamba kumpri prinsipiu Paris liliu rekomendasaun kona-ba selesaun ba Provedores-Adjuntos liu husi forma transparente no imparcial.

    Após um longo processo da seleção, ne’ebe komesa iha dia 29 de Novembro de 2018 até 12 de Fevereiro tinan ida ne’e, halao husi painel de júri ne’ebe composto husi indivíduos ho alta integridade e neutralidade, husi várias instituições públicas e privadas, ne’ebeque laihadúvida ba sira nia atitudes de transparência, imparcialidade e objetividade hatudu durante processo, ohin, finalmente, ita to’o iha ponto culminante husi processo ho tomada de posse ba Provedores-Adjuntos ne’ebe sei coadjuva ba Provedor de Direitos Humanos e Justiça iha ninia mandato constitucional.

    Iha exercício ba sira nia funções de coadjuvação, Provedores Adjuntos sei halao sira nia funsaun ba tempu tomak/tempo inteiro tuir artigo 17º ponto 1 da Lei nú 7/2004, kona-ba incompatibilidade. Provedores-Adjuntos labele, hau sita deit pontus balun, halo funsaun iha kualker kargu ka orgaun konstitusional seluk, labele envolve iha atividade politika iha partidu politiku ka kualker kargu politiku, no labele manan salariu iha kualker organizmu seluk.