Bali, Indonézia – 25 fevereiru 2025 – Provedór Direitus Umanus no Justisa partisipa iha Inisiativa Sunnylands V, ne’ebé hala’o iha loron 23 to’o 25 fevereiru 2025, iha Bali, Indonézia, hamutuk ho líder rejionál sira, matenek-na’in sira, no defensór demokrasia sira iha diskusaun kona-ba promosaun ba norma sira demokrasia no governasaun nian iha rejiaun Indo-Pasífiku.Fórum loron tolu ne’e foka ba dezafiu no oportunidade sira atu hametin governasaun demokrátiku iha situasaun iha ne’ebé tensaun jeopolítika, inserteza ekonómika, no disrupsaun teknolójiku aumenta. Diskusaun sira mós destaka nesesidade atu kontra narrativa sira ne’ebé sobu valór demokrátiku sira no importánsia atu haburas kooperasaun rejionál hodi apoia demokrasia.
Durante enkontru ne’e, Provedór hato’o preokupasaun kona-ba impaktu hosi mídia sosiál iha formasaun ba persesaun públiku nian, hodi alerta katak plataforma dijitál sira dalaruma bele uza hodi distorse realidade, promove narrativa sira ne’ebé la loos, no fó glória ba atór sira ne’ebé la demokrátiku. Nia subliña nesesidade ba parte interesada demokrátiku sira atu utiliza ho ativu mídia sosiál hodi avansa valór sira demokrasia nian, direitus umanus, no governasaun di’ak, envezde husik plataforma dijitál sira hetan dominasaun hosi narrativa sira ne’ebé prejudisiál.
Provedor mós rekoñese katak maski Timor-Leste hetan rekoñesimentu nu’udar nasaun ne’ebé livre no demokrátiku liu iha rejiaun ne’e, iha esforsu kontínu husi ema balun atu enkuadra demokrasia nu’udar konseitu puramente osidentál. Nia subliña importánsia atu reforsa mensajen katak demokrasia la’ós ideia estranjeiru maibé hanesan parte sentrál ida hosi valór sira no dalan moris rejiaun nian. Pontu ida-ne’e repete hosi partisipante sira seluk, ne’ebé reafirma katak demokrasia iha Indo-Pasífiku kompativel ho tradisaun kulturál sira, diversidade relijioza, no governasaun inkluzivu.
Deklarasaun Sunnylands Bali, ne’ebé fó sai iha fórum nia rohan, reafirma kompromisu hosi nasaun partisipante sira hodi tane aas governasaun demokrátiku no direitus umanus. Ida-ne’e destaka realizasaun xave sira, inklui Fórum Demokrasia Indo-Pasífiku iha Koreia-Súl, programa Defensór Demokrasia iha Risku iha Japaun, no aumentu envolvimentu inter-parlamentár iha rejiaun. Partisipante sira konkorda katak enkuantu demokrasia hasoru dezafiu signifikativu sira, kolaborasaun kontinua no inisiativa estratéjiku sira bele hametin reziliénsia hasoru influénsia autoritáriu sira.
Nu’udar reprezentante xave husi Timor-Leste, Provedór nia partisipasaun reforsa kompromisu nasaun nian ba governasaun demokrátika no direitus umanus. Inisiativa V Sunnylands nian sai hanesan plataforma esensiál ida ba líder rejionál sira atu troka ideia sira, harii parseria sira, no reafirma sira nia vizaun fahe ba Indo-Pasífiku ida ne’ebé estável no demokrátiku.
This post is also available in: English