• Treinamentu Direitus Umanus Ba PNTL Munisipiu Baucau

    Baucau – iha loron 18 to’o 22 Julhu 2016, Provedor de Direitus Umanus no Justiça (PDHJ) Dr. Silverio Pinto Baptista iha abertura ba treinamentu ida ne’e hateten katak, durante tinan 2006-2013, treinadores husi PDHJ fo treinamentu ba membru PNTL ho materia direitus umanus ne’ebé iha no seidauk iha matadalan ida ne’ebe bele sai hanesan referensia diak ida hodi bele uza fo treinamentu ba membru PNTL. Iha tinan 2012, iha idea diak ida hodi kria ekipa servisu ne’ebe kompostu husi treinadores PDHJ, ofisial Unidade Asesoria Direitus Umanus no treinadores husi Centro formaçao da Policia PNTL no hetan suporta husi UNDP. Manual ida ne’e dezenvolve tamba nesesidade duni bazeia ba asaun membru PNTL balun ne’ebe la respeita direitus umanus no la bazeia ba prinsipiu direitus umanus. Manual ida ne’e dezenvolve ho durasaun tinan rua (2). Provedor hatutan, iha loron 10 Desembro 2014, manual ne’e lansa iha Munisipiu Manufahi, Suco Tutuluru ne’ebe iha loron hanesan mos selebra loron Internasional Direitus Umanus. Tinan ida ne’e, grupo refere halo treinamentu ba membru PNTL iha Munisipiu Manatuto no agora iha Munisipiu Baucau.

    Provedor mos informa ba partisipantes sira katak, iha loron 14 Julhu 2016, PDHJ mos asina tan Termus Referensia ho Maior General F-FDTL, Major General Lere Anan Timur.

    Asina Termus Referensia ida ne’e hanesan pasu primeiro hodi dezenvolve manual ba membru F-FDTL. Manual ne’e sei halo ho tempu badak, sei la hanesan manual ba membru PNTL ne’ebe tinan rua (2). Tinan ida ne’e, tenke iha ona esbosu manual ba F-FDTL no medidas tuir manual PNTL ninian. Esbosu ne’ebe iha tenke apresenta ba PDHJ no Komando F-FDTL.

    Provedor realsa katk, membru PNTL presiza aumenta kapasidades iha area oin-oin, liu-liu area direitus umanus, tamba hanesan membru PNTL Munisipiu Baucau, laos servi deit komunidades iha Munisipiu Baucau ka Timor laran deit maibe membru PNTL mos hola parte iha misaun internasional hanesan manutensaun da Paz iha nasaun Libanon no Kongo. Esperensia ne’ebe membru F-FDTL hetan kapasitasaun iha Portugal durante fulan 6 antes ba halo misaun iha nasaun Kongo. Orgulho ida wainhira hau ba vizita membru F-FDTL iha nasaun refere no hare bandeira RDTL nian. Ita sempre lori bandeira ita nian wainhira ita ba nasaun seluk.

    Iha fatin hanesan, Komandante Operasaun PNTL Munisipiu Baucau, Inspector Chefe, Rojerio dos Reis, hateten katak, treinamentu ne’e importante tamba hanesan membru PNTL, ita mak fo seguransa ba povu sira.

    Ita rekonese katak, iha konstituisaun husi artigu 16-61 koalia konaba direitus umanus. Ita polisia mos iha dekretu lei ne’ebe presiza hatene no halo tuir. Asaun saida deit mak ita halo tenke tuir leis no prosedimentus ne’ebe vogira ona iha ita nia nasaun RDTL. Hau fo ezemplu ida, hanesan katana karik, tenke kadi bebeik hodi sai kroat, signifika katak kunesimentu abilidade no atitude ne’ebe iha tenke kadi bebeik hodi halo servisu diak liu no profesional. Materia hirak ne’e bele haklean no hasae membru PNTL sira nia kunesimentu atu sai hanesan matadalan/guia hodi ami bele tuir.

    Komandante hatutan katak, objetivu husi treinamentu ida ne’e hodi membru PNTL iha Munisipiu Baucau bele halo sira nia servisu iha terenu, tuir duni lei no regulamentu no wainhira sira halo atuasaun, labele viola fali povu sira nia direitu maibe fo protesaun ne’ebe masimu ho prinsipiu respeita direitus umanus.